ÇIRAKLIK EĞİTİMİ

ÇIRAKLIK EĞİTİMİ

1) ÇIRAKLIK EĞİTİMİNDE AMAÇ NEDİR?

Çırak yaşında olup, okul sistemi dışında bulunan gençlere temel meslek eğitimi vermek ve bunları işe yerleştirmek,

Çıraklık sistemine girecek gençlerin uygun meslek seçimine rehberlik yapmak, 14-18 yaş grubunda olup geleceğini bir

işyerinde çalışarak kurmaya çalışan gençlere çıraklık sistemi yoluyla meslek eğitimi vermek, kurmaya çalışan

gençlere çıraklık sistemi yoluyla meslek eğitimi vermek, İş hayatı içinde bulunup 14-18 yaş grubunda olan gençleri

eğitim süresince sosyal güvenlik şemsiyesi altına almak, Ülke genelinde, çeşitli mesleklerde kalfalık ve ustalık

standartlarını belirlemek, İşyerlerinde öğrenilemeyen iş ve işlemleri ders araç ve gereçleriyle zenginleştirilmiş

laboratuar – atölyelerde öğretmek, Kalfa ve ustaların meslek kurslarıyla, mesleklerinde gelişmelerini sağlamak,

Ustaların, işyerlerinde çırak öğrencilere sanatlarını daha iyi öğretmelerini sağlamak amacıyla "Usta Öğreticilik"

kurslarıyla gelişmelerini sağlamak, İş hayatında çalışma disiplinini sağlamak, Eğitim kurumlarıyla iş hayatı arasında

işbirliğini geliştirmek, iş hayatının belli bir düzene bağlanmasına katkı sağlamak, Yapılan işlerin teknolojisinin,

kalitesinin ve veriminin yükselmesini sağlamak.

2) ÇIRAKLIK EĞİTİMİNİN YARARLARI NELERDİR?

•Türkiye nüfusu en genç olan ülkelerden birisidir. Yaklaşık nüfusun üçte biri 18 yaşın altındadır. Her yıl 1 Milyon

civarında çocuğumuz eğitim ordusuna katılmaktadır. Eğitime başlayan her 100 öğrencide 10-12 gencimiz üniversiteyi

bitirmektedir. Geride kalan %90 civarındaki gencimizin büyük bir kısmı mesleki beceriden yoksun olarak hayata

atılmaktadır.

•Örgün Mesleki Eğitim sistemi hem sabit tesis açısından hem de işletme giderleri açısından dünyanın en pahalı eğitim

biçimidir.

•Örgün Mesleki Eğitim sonucunda her zaman mezunların tam istihdamı sağlanamamaktadır.

•Çıraklık Eğitimi %100 istihdamın içerisinde, kişinin, yörenin ve günün şartlarına yönelik olarak yürütülen bir meslek

öğrenme biçimidir.

•Eğitim sonrası tam istihdamı sağlanması

•Örgün eğitime oranla 1/5 civarında daha ekonomik ve verimli olması

•Eğitim boyunca öğrencinin üretim faaliyetleri içerisinde üretime katkıda bulunması nedeniyle, doğrudan iş hayatının

içerisinde günün şartlarına ve çağın teknolojisine uyum sağlayabilmesi sebebiyle sadece ülkemizde değil, gelişmiş

ülkelerde de tercih edilen bir meslek eğitimi biçimidir.

•İş hayatında çalışma disiplinin sağlanması,

•Çırak öğrencilerin sosyal güvenlik kapsamına alınması,

•Ülke çapında mesleki standartların sağlanması,

•İşyeri açmanın belli bir düzene bağlanması, Meslek analizine dayalı olarak günümüzde geçerli mesleklerin

belirlenmesi,

•Yapılan işlerin kalite ve veriminin yükselmesi,

•Eğitimde imkan ve fırsat eşitliğinin yaygınlaştırılması, gibi birçok yararları vardır.

3) SİSTEMİN ÇIRAĞA SAĞLADIĞI FAYDALAR

•Aday çırak ve çırak öğrenciler sosyal güvenlik şemsiyesi altına alınmakta iş kazası, meslek hastalığı ve hastalık

sigorta primleri devlet tarafından karşılanmaktadır.

•Askerlik işlemleri eğitim sonuna kadar tecil edilmektedir.

•İşyerlerinden asgari ücretin %30'undan aşağı olmamak kaydı ile ücret almaları ve ailelerine yük olmamaları

sağlanmaktadır.

•Diğer örgün eğitim kurumlarındaki öğrencilerin faydalandığı bütün haklardan faydalanmaları sağlanmaktadır.

•Mesleki yeterlilikleri belgeye bağlanmıştır.

•Çıraklık eğitimlerini tamamlayanlar kalfalık, kalfalık eğitimlerini tamamlayanlar da ustalık belgesi almaktadır.

•Kalfalık ve ustalık belgesine sahip olan ilkokul mezunları fark dersleri vermek sureti ile ilköğretim, ilköğretim

mezunları meslek liselerinin fark sınavlarını vermeleri halinde meslek lisesi diploması alarak yüksek öğrenime devam

etmeleri mümkündür

4) İŞVERENE SAĞLADIĞI FAYDALAR

•İşyerinde çalışan ve eğitime alınan çırakların sigorta primlerinin devlet tarafından ödenmesi işverenlerin maddi

yükünü azaltmıştır.

•Çırak öğrencilere ödenen ücretler her türlü vergiden muaf tutulmuş ve işverence gider olarak gösterilmesi

sağlanmıştır.

•Teorik meslek eğitimi gören çıraklar işyerine daha faydalı olmakta, yapılan üretimin kalitesinin yükseltilmesine ve iş

veriminin artmasına katkı sağlamaktadır.

•Eğitime bir sözleşme ile başlamak suretiyle, aday çırak ve çırakların gelişigüzel işyeri değiştirmeleri önlenmiş, iş

hayatına çalışma disiplini getirilmiştir.

•İşyeri açmanın belli kurallara bağlanması sağlanmış ve gelişigüzel işyeri açması önlenmiştir.

•Okul ve işyerinde eğitiminin ortaklaşa yürütülmesi sağlanmıştır. Böylece işyeri yetkilileri ve eğitimden sorumlu

bulunan Milli Eğitim Bakanlığı Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü yetkilileri arasında, işbirliği imkânları

geliştirilmiş ve iş hayatının istek ve ihtiyaçlarına daha uygun elemanların yetiştirilmesi sağlanmıştır.

•İşyerlerinde gelişen teknolojiye uyum sağlayabilecek elemanların yetiştirilmesi hızlandırılır.

•Sınıfa giren çırağın sosyal yapısında meydana gelen gelişme işyerindeki çırak-kalfa-usta ilişkilerini olumlu yönde

etkileyecek, özellikle müşteri ile temasta olan çırağın tutum ve davranışlarındaki değişiklik işyerlerinde belirgin bir

düzelme sağlayacaktır.

•Kanunlara uygun çırak çalıştırmayan işyerlerinin karşılaştıkları ağır para cezaları gibi müeyyidelerden uzaklaşmış

olacaklardır

5) DEVLETE SAĞLADIĞI FAYDALAR

•Çıraklık eğitimi sistemi ile; hızlı bir sanayileşme süreci içerisinde bulunan ülkemizde, ihtiyaç duyulan vasıflı ara insan

gücünün süratli, ekonomik ve etkin bir şekilde karşılanmasına önemli katkı sağlamaktadır.

•Çıraklık eğitimine devam edenle, belirli bir işyerinde zaten çalışmakta olduklarından herhangi bir istihdam problemleri

bulunmamaktadırlar.

•Çeşitli sebeplerle eğitimini yarıda bırakarak iş hayatına atılmış bulunan gençlerimizin eğitim ihtiyacı karşılanmak

suretiyle, eğitimde fırsat eşitliğinin yaygınlaştırılmasına önemli ölçüde katkı sağlanmaktadır.

6) TOPLUMA SAĞLADIGI FAYDALAR

•Değişik nedenlerle örgün eğitimin dışında kalan gençlere toplumun bakış açısı; işsiz güçsüz aylak işe yaramaz

kişilerdir. Bu gençlerimiz belirli bir süre sonunda toplumun bu baskısı ve çaresizliğin verdiği duygularla suç işlemeye

her zaman yatkın bir durumda olurlar. Çıraklık eğitimi sayesinde bir meslek sahibi olmaları onlara kişilik, özgüven ve

bir işe yaramanın mutluluğunu kazandırır.

•Meslek sahibi olan kişiler yaşamlarını daha kolay sürdürürler ve topluma kolay uyum sağladıkları gibi toplumda

aranan insan olurlar.

•Çıraklık sistemi kişileri toplumdan kopuk, tüketici, topluma zarar veren kişiler olmaktan çıkartıp üretken ve topluma

faydalı kişiler olmasını sağlar.

•14 yaşındaki bir genç çıraklık eğitimine devam etmesi halinde 18 yaşında kalfa, 21-22 yaşında usta olacaktır. Ustalık

belgesine sahip olan bir kişi bağımsız bir iş yeri açabileceğinden yanında başkalarını da çalıştıracağından hem ülke

kalkınmasına, hem işsizliğin azalmasına buda sosyal riskin azalmasına katkı sağlayacaktır.

•Üretimin ana girdisi insandır. Yetişmiş bilgili ve becerikli insan üçü birim zamanda üretilen mal ve hizmetin kalitesini

artırarak daha kısa zamanda üretilmesini sağlayacağından ulusal ve uluslar arası rekabette güç sağlayarak Pazar

payını artıracağından ülkenin zenginleşmesine imkan sağlar.

•Kalifiye insan gücü üretimdeki ıskartayı ortadan kaldıracağından milli servetin heder olmasını önler.

7) ÇIRAK OLMAK NE DEMEKTİR?

Çıraklık", çıraklık sözleşmesi esaslarına göre bir meslek alanında mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve iş

alışkanlıklarını iş içerisinde geliştirmek için başlayan bir eğitim süresidir. Çıraklık sözleşmesinin imzalanması ile başlar,

kalfalık belgesi alınınca sona erer.

8) KİMLER ÇIRAK OLABİLİR?

Aşağıdaki şartları taşıyan her kişi çırak olabilir.

•14 yaşını doldurmuş olmak, 19 yaşından gün almamış olmak.

•En az ilköğretim okulu mezunu olmak

•Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmak.

Ancak, on dokuz yaşından gün almış olanlardan daha önce çıraklık eğitiminden geçmemiş olanlar, yaşlarına ve eğitim

seviyelerine uygun olarak düzenlenecek meslekî eğitim programlarına göre çıraklık eğitimine alınabilir.

Ağır, tehlikeli veya özellik arz eden mesleklere alınacak çırakların öğrenim ve yaş durumu ilgili kuruluşların görüşü

alınarak Bakanlıkça belirlenir.

Bu süreç çırak, velisi ve işveren tarafından imzalanan çıraklık sözleşmenin Mesleki Eğitim Merkezine teslim edilmesi

ile başlar.